جاهای تاریخی اردبیل

جاهای تاریخی اردبیل یکی از شهرهای هزار رنگ ایران است، شهری که هم آثار باستانی دوره های مختلف تاریخی و هم طبیعت بکر و آب و هوای دلپذیر را در خود جای داده است. 
از دیگر ویژگی های اردبیل غذاهای سنتی خوش طعم، بوستان های اردبیل و تفریحات آن است، در سال 1377 سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اردبیل اعلام کرد که تعداد گردشگران ورودی به این منطقه 400 درصد افزایش یافته است.

مناطق طبیعی اردبیل

تاریخچه اردبیل

با توجه به آثار تاریخی گردآوری شده از اطراف شهر، تخمین زده می‌ شود که اردبیل قدمتی تاریخی داشته باشد، نزدیک به هشت هزار سال قبل از مسیح داشته باشد.
همچنین، اردبیل در کتاب بزرگ اوستا، کتاب مقدس زرتشتی، به‌عنوان «سرزمین مقدس» یا «شهر مقدس» یاد شده است که احتمالاً قدمت پیدایش اردبیل به اوایل سلسله هخامنشیان بازمی ‌گردد. 
اردبیل که در حاشیه جاده ابریشم قرار دارد. این شهر در گذشته گذرگاه چندین کاروان تجاری و نظامی بوده که منجر به ساخت کاروانسراهای متعدد شده است.
اردبیل در زمان امویان مرکز حکومت آذربایجان و در زمان حکومت خلفای عباسی مرکز قیام بابک خرمدین بود. در سال 1221 مغولان به اردبیل حمله کردند. 
در دوران تیموریان و صفویان، شیعیان و جنبش های سیاسی ایران از اردبیل آغاز شد. علاوه بر این، اردبیل در دوره صفویه شکوفا شد و به اوج اعتبار و منزلت و شکوه رسید.
بسیاری از مورخان ایران پس از اسلام، ساخت شهر اردبیل را به امپراتوری ساسانی نسبت می دهند و می نویسند که قدمت این شهر به قرن پنجم می رسد.
اردبیل به دلیل مجاورت با قفقاز، گرجستان و ارمنستان، در دوران باستان از موقعیت خاصی برخوردار بوده است. در زمان جنگ ایران و روسیه زمان قاجار، اردبیل یک ستاد نظامی برای مدیریت عملیات بود.
آثار تاریخی اردبیل را می توان به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول معماری های باستانی و تاریخی هستند، دسته دوم آثاری است که باستان شناسان از اماکن تاریخی اردبیل کشف کرده اند. این آثار در موزه های استان اردبیل نگهداری می شود. دراین مقاله ما قصد داریم تا شما را با 22 تا از جاهای تاریخی اردبیل آشنا کنیم، پس با ما همراه شوید. برای تهیه بلیط هواپیما اردبیل می توانید به سایت تریپ مراجعه کنید.

1. مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی

معماری ایرانی با اسلام پیوند خورده است، به همین دلیل مساجد، عبادتگاه ها و مراکز مذهبی تاریخی ایران زیبا ترین معماری را دارند. 
زیارتگاه شیخ صفی الدین مقبره اولین پادشاه صفویه است و به طور کلی مرکز سیاسی و مذهبی مهمی در آن عصر بوده است. افرادی چون شیخ صفی الدین اردبیلی، شاه اسماعیل صفوی و مادر شاه طهماسب در این بقعه مدفون هستند. 
اردبیل در دوره صفویه به دلیل وجود مقبره ها از اهمیت ویژه ای نزد شاهان برخوردار بود. در سال 2010 این مقبره توسط یونسکو به عنوان میراث جهانی ثبت شد. 
معماران این بنا تمام هنر خود را به کار برده اند و از سبک های مختلف کاشی کاری، معرق، سنگ تراشی و گچ بری استفاده کرده اند. در این بقعه آثار هنری دیگری مانند نقره‌ کاری، منبت، نقاشی، خطاطی، تذهیب وجود دارد که همگی از آثار استادانی چون میرداماد و میرقاوم ‌الدین است.
بازدید از این آرامگاه از فروردین تا شهریور از ساعت 8 صبح تا 20:30و از مهر تا اسفند ساعت بازدید از این بنای تاریخی 8 صبح تا 17:30 است.

خانه تاریخی میر فتاحی اردبیل

2. خانه تاریخی میرفتاحی اردبیل

خانه میرفتاحی یکی از خانه های محله قنبلان یا تازه میدان در اردبیل است. تازه میدان در گذشته یکی از اولین محله های اردبیل و اعیان نشین بوده است. 
چندین مکان تاریخی در اردبیل از جمله خانه میرفتاحی در آن قرار دارد، حاج میرفتاح و پسرانش از روحانیون معروف اردبیل بودند.
خانه تاریخی میفتاحی دارای دو بخش داخلی و قسمت بیرونی (برای مراسم مذهبی) بوده است. اما امروزه تنها نمای بیرونی خانه باقی مانده و به موزه شخصیت های مذهبی اردبیل تبدیل شده است.

3. خانه تاریخی مناف زاده

قدمت ساخت این خانه به پادشاه اول پهلوی رضا شاه برمی گردد. معماری خانه مناف زاده نماد خانه هایی است که در آب و هوای سرد و کوهستانی ساخته شده اند.

4. خانه وکیل الرعایا اردبیل

خانه وکیل الرعایا نیز یکی از اماکن تاریخی اردبیل است که در دوره قاجار ساخته شده است. این خانه مربوط به دوران مشروطه است و محل برگزاری جلسات سران مشروطه در اردبیل بوده است. این خانه علاوه بر دیگر ویژگی های معماری دوره قاجار مانند مقرنس و اوروسی دارای دیوارهای آینه کاری شده است. 
خانه وکیل الرعایا یکی از اماکن تاریخی اردبیل است که بر اثر بی احتیاطی و کم توجهی آسیب های زیادی دیده است. پس از مرگ آخرین وارث این خانه، دیگر به آن رسیدگی نشد.
خوشبختانه امروز سازمان میراث فرهنگی اردبیل با تعمیرات جزئی آن را به فضایی برای بازدید عموم تبدیل کرده است. این خانه امروزه به بنیاد ایران شناسی اردبیل معروف است.

5. مسجد جمعه اردبیل

مسجد جمعه یکی از اماکن تاریخی اردبیل است که قبل از صفویه ساخته شده است. این مسجد در روز جمعه ساخته شده و قدمت آن به دوره سلجوقیان می رسد و یکی از قدیمی ترین مکان های تاریخی اردبیل است. 
این مسجد در کنار آتشکده زرتشتیان قرار داشت، اما زمانی که مغولان به ایران حمله کردند، آتشکده را با خاک یکسان کردند.
مسجد جمعه از حملات مغول در امان نمانده و امروزه تنها بخشی از آن باقی مانده است، البته زلزله سال 67 اردبیل نیز یکی از دلایل تخریب این مسجد و آتشکده کنار آن بود.
در حال حاضر گردشگران می توانند از ایوان و مناره مسجد دیدن کنند، جالب است بدانید که باستان شناسان در محوطه مسجد جمعه آثاری پیدا کرده اند که قدمت آن به قرن چهارم و پنجم هجری می رسد. 
پس اگر به آثار ساخته شده از اجداد باستانی علاقه دارید، بازدید از این مسجد را فراموش نکنید، این مسجد در بلوار عمران اردبیل واقع شده است. بازدید رایگان است و محدودیت زمانی ندارد.

کلیسای مریم مقدس اردبیل

6. کلیسای مریم مقدس اردبیل

یکی از جاذبه های ایران، وحدت ادیان مختلف است. این را حتی در اماکن تاریخی اردبیل و همه شهرها می بینیم. از ویژگی های منحصر به فرد معماری کلیساها، نقاشی های روی دیوار آنهاست، این نقاشی ها مفاهیم دینی مسیحیت را به تصویر می کشد.
در مورد قدمت این کلیسا صحبت های زیادی وجود دارد، روی آن تاریخ 1876 میلادی نوشته شده است. اما برخی کارشناسان می گویند این تاریخی است که بر روی در کلیسا نصب شده و ساختمان کلیسا قدیمی تر است. در هر صورت تخریب قسمت های مختلف از جمله مدرسه کلیسا نشان از قدمت زیاد این مکان تاریخی دارد.
کلیسای مریم مقدس از سال 1323 به عنوان یکی از مکان های تاریخی اردبیل شناخته می شود و پس از این سال دیگر مراسم مذهبی برگزار نشد، اما تا به امروز پذیرای گردشگران بوده است.

7. مقبره کلخوران اردبیل

مقبره کلخوران در محلی به همین نام قرار دارد و آرامگاه شیخ امین الدین جبرئیل است. این مقبره برای صفویان از اهمیت خاصی برخوردار بود. 
زیرا جد بزرگوارشان پدر شیخ صفی الدین اسحق اردبیلی در این مکان دفن شده است. بقعه، باغ آرامگاه، رواق، ایوان و فضای داخلی آن از جمله جاذبه های تاریخی آن است که توجه گردشگران را به خود جلب می کند.
در این بقعه آثار بی نظیری مانند کتیبه نهج البلاغه با هنرمندی علیرضا عباسی وجود دارد. مقرنس کاری، تذهیب، نگارگری و گچ بری نیز ازهنرهای رایج در میان اماکن تاریخی اردبیل است که آرامگاه کلخوران نیز خالی از این هنرها نیست.

8. بازار بزرگ اردبیل 

اردبیل نیز مانند بسیاری از شهرهای ایران دارای بازار تاریخی است، بازار بزرگ اردبیل به بازار قدیم نیز معروف است. برخی از اماکن تاریخی اردبیل مانند بازار سنتی همچنان پویا هستند و به همین دلیل بازدید از آنها لذتی دوچندان دارد.
رونق اصلی بازار بزرگ اردبیل در دوران حکومت صفویه است. در ساخت آن آثاری از دوران سلجوقی و زندیه نیز به چشم می خورد.

9. منطقه باستانی قلعه خسرو

این قلعه باستانی در 28 کیلومتری شمال غربی شهر اردبیل قرار دارد. این منطقه به منطقه باستانی قلعه خسرو معروف است. قدمت این قلعه به بیش از 16 قرن قبل از میلاد می رسد. در دوران باستان، مردم از قلعه به عنوان یک سازه دفاعی برای محافظت از شهر استفاده می کردند.

شهر یری اردبیل

10. شهر یری اردبیل

شهر یری مکانی باستانی و اسرارآمیز است که قدمت آن به 8 هزار سال پیش باز می گردد. شما ممکن است چنین بقایای باستانی را در هیچ جای دیگر این سیاره پیدا نکنید. 280 سنگ حکاکی شده وجود دارد که به اشکال حکاکی شده اند.
منطقه تاریخی اسرارآمیز یری دارای سه جاذبه اصلی : قلعه نظامی، معبد و گوشا تپه است، در محله نزدیک، سنگ قبرهایی از نقش‌های فوران چهره انسان از 40 سانتی ‌متر تا 2 متر به تعداد 280 عدد وجود دارد که تنها به راز و رمز این شهر که اخیراً کشف شده است می ‌افزاید. 

11. موزه چینی اردبیل

موزه چینی اردبیل قدمتی به حدود 4 قرن دارد. این موزه در ضلع شرقی حرم شیخ صفی الدین اردبیلی قرار دارد. طراح این بنا شیخ بهایی است. 
این موزه سالنی متشکل از چهار بخش شاه نشین است که ظروف چینی وارداتی آن زمان از چین را در خود جای داده است. موزه چینی یکی از اصلی ترین جاذبه های گردشگری اردبیل در داخل شهر است که در بین ایرانیان نیز شهرت جهانی پیدا کرده است.

12. موزه مردم شناسی

در ایران حمام های عمومی تاریخی وجود دارد که به موزه مردم شناسی تبدیل شده اند. یکی از آنها حمام ظهیرالاسلام از سلسله ایلخانی است. 
امروزه در این مکان موزه مردم شناسی اردبیل افتتاح شده است، مجسمه های مومی زیادی با لباس های سنتی وجود دارد. این موزه مکان خوبی برای آشنایی بیشتر با فرهنگ و سنت های مردم اردبیل است.

13. حمام تاریخی اوچدکان اردبیل

این حمام یکی دیگر از آثار تاریخی است که توسط خانواده صادقی در سال 1295 شمسی ساخته شده است، یکی از ویژگی های منحصر به فرد حمام اوچدکان، نقاشی های روی دیوار است. 
حمام تاریخی اوچدکان دارای قسمت های مختلف از جمله خزانه، شاه نشین و حوض آب سرد به نام چال دارای است. همچنین در قسمتی از این حمام فضایی به نام خلوتی ساخته شده است که برای غسل اعیان استفاده می شده است، این حمام به ثبت ملی رسیده و یکی از مکان های تاریخی اردبیل برای بازدید گردشگران است.

جاهای دیدنی اردبیل و سرعین

14. حمام تاریخی پیرزرگر اردبیل

این حمام دارای یک در ورودی و راهروی ساده است. اتاق رختکن آن شکل قدیمی خود را حفظ کرده است. این حمام دارای سکوهای متعدد، طاقچه، کف سنگی و حوضی هشت ضلعی با چهار بازوی سنگی است که با پلکانی کوچک به رختکن ختم می شود. بر روی دیوار اطراف حمام چندین نقاشی قدیمی وجود دارد.

15. حمام تاریخی شیخ اردبیل

حمام تاریخی شیخ یکی از اماکن تاریخی اردبیل است که در دوره صفویه ساخته شده است. البته اکنون به قطب صنایع دستی اردبیل تبدیل شده است. اکنون گردشگران می توانند هم از فضای تاریخی حمام و هم از صنایع دستی بی نظیر اردبیل دیدن کنند.
در حمام تاریخی شیخ علاوه بر نمایش صنایع دستی، کارگاه های آموزشی نیز برگزار می شود. بازدید کنندگان می توانند نگاه دقیق تری به فرآیند ساخت صنایع دستی داشته باشند و در مورد آن اطلاعات بیشتری کسب کنند. 
معماری حمام تاریخی شیخ مانند سایر حمام های دوره قاجاریه پر از نقش و نگار است. تلفیق هنر استادان مدرن با معماری و الگوهای سنتی حمام شیخ نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند.

16. پل هفت چشمه اردبیل

این جاذبه در میدان پانزده خرداد اردبیل واقع شده است. طراحان این پل را با هفت طاق خشتی توپر و برش سنگی ساخته اند گچ و آهک از جمله مصالحی است که در ساخت این بنا به کار رفته است، قدمت پل هفت چشمه به دوران صفویه می رسد.

17. گورستان تاریخی اردبیل

این گورستان باستانی یکی از عجیب ترین مکان های تاریخی شهر جیری اردبیل است. سنگ نگاره های متعددی در این گورستان وجود دارد که نقش انسان، بز، صلیب و کتیبه های نامفهوم دیگری بر روی آنها ثبت شده است. 
در این منطقه قبرهایی با سنگ قبرهای عجیب و غریب وجود دارد که تعداد آنها بیشتر از سنگ نگاره هاست. سنگ قبرها در اندازه های مختلف و طراحی شبیه انسان هستند. 
در نزدیکی قبرستان قلعه ای وجود دارد که نشان می دهد شهر جیری زمانی منطقه مسکونی بوده است. باستان شناسان تخمین می زنند که انسان حداقل از 6 هزار سال قبل از میلاد در اردبیل زندگی می کرده است. 

18. محوطه باستانی قلعه خسرو اردبیل

محوطه تاریخی قلعه خسرو یکی از قدیمی ترین محوطه های تاریخی اردبیل است که قدمت آن به عصر آهن می رسد. عصر آهن در حدود 500 تا 800 سال قبل از میلاد است. 
قلعه خسرو در گذشته یک منطقه مسکونی بوده و احتمالاً کشاورزان محلی در آن ساکن بوده اند، رودخانه قره سو دلیل رواج کشاورزی در این منطقه بوده است.
در محوطه باستانی قلعه خسرو دو قلعه و یک قبرستان وجود دارد، قبرهای این قبرستان به مرور زمان ویران شده و اکنون تنها چند قبر در فواصل دور دیده می شود. 
این قلعه بر فراز کوه شوش داغی قرار دارد، اگر به اماکن تاریخی اردبیل و ایران باستان علاقه مند هستید، حتما بازدید از آن را در اولویت برنامه های خود قرار دهید.

مناطق بکر اردبیل

19. قلعه اولتان اردبیل

قلعه اولتان یکی از اماکن تاریخی اردبیل است که در نزدیکی شهر پارس آباد اردبیل قرار دارد اما بیشتر آن از بین رفته است. یافته های باستان شناسی از قلعه و بقایای آن نشان می دهد که اولتان در گذشته یک قلعه نظامی بوده است. شواهد نشان می دهد که قسمت زیادی از قلعه اولتان مدفون بوده است. 
اما هنوز اقدامی برای کشف آن انجام نشده است، این قلعه اولین بار در زمان ساسانیان ساخته شد. اما تا قرن دوازدهم هجری قمری نیز قلعه نظامی پارس آباد بوده است.
امروز چیزی جز تابلوی تاریخ قلعه اولتان، جاده مسدود شده و سازه های ویران شده وجود ندارد. البته این سازه های محدود در وسط دشت مغان قرار دارند و سرسبزی و توسعه این منطقه گردشگران را به بازدید از قلعه اولتان ترغیب می کند.

20. برج شاطر اردبیل

برج شاطر به گنبد شاطر نیز معروف است و یکی از هندسی ترین مکان های تاریخی اردبیل است. داخل برج استوانه ای است، اما بیرونی شش ضلعی است. 
برج شاطر تنها جاذبه تاریخی این منطقه نیست، تپه ‌های تاریخی که قدمت آن ‌ها به دوران پیش از اسلام می ‌رسد، از دیگر آثار اطراف برج است. احتمالاً اصالت این مکان های تاریخی اردبیل به دوران اشکانیان برمی گردد.
طرح ازاره 5 متری برج شاطر زیبایی هندسی این نما را دو چندان کرده است. این ازاره از 4 برج بنایی تشکیل شده است. ورودی برج در پایه سنگی ضلع شرقی قرار دارد.
 در مورد تاریخ قلعه شاطر کتیبه ای وجود ندارد. اما باستان شناسان شباهت آن را به سایر گنبدها و مقبره های قرن هشتم هجری قمری تخمین زده اند.

21. پل تاریخی قره سو اردبیل

این پل بر روی رودخانه بالقلی چای اردبیل احداث شده است. این پل هفت طاقی دارد و از آثار دوره صفویه است. حدود 90 سال پیش بازسازی شده است.

22. پل تاریخی سامیان اردبیل

این پل قدیمی بر روی رودخانه قره سو در 15 کیلومتری ساخته شده است، قدمت پل به دوره صفویه می رسد. مصالح ساختمانی سنگ و آجر می باشد. در چهار گوشه آن چهار برج یا مناره برای راهنمایی مسافران در شب یا در شرایط بد جوی وجود دارد.
پل های تاریخی دیگری نیز در استان پراکنده هستند. مهمترین آنها عبارتند از: پل سید آباد، یعقوبیه و ابراهیم آباد بر روی رودخانه بالقلی اردبیل، پل های الماس، سرخ و شهر چای اردبیل و پل خداآفرین در عسلدوز می باشد.

سوغاتی و جاهای دیدنی اردبیل

سوغاتی های اردبیل

اردبیل علاوه بر جاذبه ‌های طبیعی و گردشگری بکر، سوغاتی‌های منحصربه‌ فردی نیز دارد که بیشتر آن‌ها خوراکی هستند. همه ما حداقل یک بار نام عسل سبلان را شنیده ایم، عسلی که متعلق به منطقه اردبیل است. صنایع دستی یکی دیگر از سوغات اردبیل است که گردشگران را به خرید ترغیب می کند. سوغات اردبیل شامل : شکلاتی روست، کره و روغنی، گیاهان دارویی، ترشی محلی
مربا (مربای گل، گیلاس، مرکبات، لیمو، موز، هویج و ...)، قطاب، حلوا، باقلوا، نان فطیر، نون برنجی و غیره می باشد.

بهترین زمان برای سفر به اردبیل

اردبیل یکی از استان های ایران است که در شمال غربی ایران قرار دارد. مرکز این استان شهر اردبیل در دامنه کوه مرتفع سبلان قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا 1350 متر است. مردم این شهر در طول یک سال چهار آب و هوا را تجربه می کنند: مدیترانه ای گرم، مدیترانه ای معتدل، کوهستانی سرد و معتدل کوهستانی
میانگین دمای سالانه اردبیل حدود 7 درجه سانتیگراد است. میزان بارندگی سالانه این شهر 327.7 میلی متر است. در اردبیل تابستان ‌ها گرم، خشک و زمستان ‌ها یخبندان، برفی و نیمه ابری است، به همین خاطر بهار و تابستان بهترین زمان برای سفر به استان اردبیل است جاهای دیدنی اردبیل در تابستان و جاهای دیدنی اردبیل در بهار بسیار دیدنی است، با این حال توصیه می ‌شود لباس گرم همراه داشته باشید. 
زمستان های این استان بسیار سرد است و برای سفر توصیه نمی شود شما نمی توانید جاهای دیدنی اردبیل در زمستان را ببینید چون در زمستان برف زیاد می بارد، در این فصل فقط می توانید از آبگرم استفاده کنید و از تجربه ای متفاوت لذت ببرید.

را ه های رسیدن به اردبیل

برای رفتن به اردبیل شما می توانید به چند طریق مسافرت کنید در زیر به راه های مختلف برای رسیدن به اردبیل اشاره کرده ایم:

به وسیله هواپیما

فرودگاه بین المللی اردبیل در 14 کیلومتری شمال شرقی شهر قرار دارد، مدت زمان پرواز تهران با بلیط تریپ به اردبیل حدود 45 دقیقه است. با استفاده از تاکسی فرودگاه می توانید از ترمینال فرودگاه به شهر برسید.

با قطار

در اردبیل هنوز راه آهن وجود ندارد، راه آهن اردبیل - میانه و اردبیل - آذربایجان در حال ساخت است.

با ماشین

این شهر در ۲۱۹ کیلومتری تبریز و ۵۷۸ کیلومتری تهران قرار دارد. سفر به اردبیل با ماشین شخصی از تهران حدود ۷ تا ۸ ساعت طول می کشد.

با اتوبوس

پایانه مسافربری اردبیل در ضلع شمالی شهر و در خیابان مقدس اردبیلی واقع شده است. اتوبوس های متعددی از اکثر شهرهای ایران به خصوص تهران به ترمینال می آیند. طی مسیر تهران تا اردبیل با اتوبوس حدود 8 تا 9 ساعت زمان لازم است.

سوالات متداول در باره ی جاهای تاریخی اردبیل

پل های تاریخی اردبیل کدام ها هستند ؟

پل تاریخی سامیان، پل قره سو، پل سید آباد، پل یعقوبیه و ابراهیم آباد، پل بالقلی اردبیل، پل های الماس، پل سرخ و شهر چای اردبیل و پل خداآفرین می باشد.

تاریخی ترین حمام اردبیل چه نام دارد؟

حمام تاریخی پیرزرگر