تالاب هامون زاهدان

تالاب هامون واقع در استان سیستان و بلوچستان شهرستان زابل در مرز مجاور افغانستان است. تالاب بین المللی هامون بزرگترین دریاچه آب شیرین فلات ایران به شمار می رود. 
وقتی دریاچه پر آب می شود، مساحت دریاچه تقریباً پنج هزار و هفتصد متر مربع است. با کاهش سطح آب، سه دریاچه کوچک از دل دریاچه بیرون آمده است. 
به دلیل تغییر سطح آب دریاچه، سواحل آن نیز تغییر می کند. این زمین ها گل آلود و باتلاقی است و تنها گیاهان آن خار و درختچه در آن وجود دارد.
مالکیت تالاب هامون بین ایران و افغانستان مشترک است. سهم ایران از این دریاچه حدود سه هزار و هشتصد مترمربع است، اما در طول تاریخ معاصر ایران همواره درگیری های سیاسی بر سر سهمیه آب رودخانه هیرمند بین ایران و افغانستان وجود داشته است. حقابه تالاب هامون با شروع خشکسالی از سال 1991، دسترسی ایران به آب رودخانه هیرمند را کمتر و کمتر کرده است. 

عکس تالاب هامون

معرفی تالاب هامون در زاهدان

تالاب هامون و محیط طبیعی شگفت انگیزش آن را با ارزش ترین سرمایه های طبیعی ایران قرار داده است. این دریاچه در چهارمین کنگره جهانی ذخایر زیست کره که در سال 2015 در لیما پرو برگزار شد، توسط یونسکو به عنوان یک ذخیره گاه طبیعی منحصر به فرد به ثبت رسیده است. 
زاهدان دارای آب و هوای گرم و خشک است، با توجه به این موضوع بهترین زمان برای بازدید از این جاذبه خیره کننده در پاییز و زمستان است.
تالاب هامون امروز به دلیل پدیده های طبیعی خود هم از نظر ملی و هم از نظر بین المللی ارزشمند است. این منطقه از نظر زیستگاه گونه ‌های کمیاب جانوری و گیاهی جایگاه ویژه ‌ای دارد. 
علاوه بر اینکه محوری برای زنجیره غذایی منطقه وسیع کویری است، دارای ارزش اقتصادی بوده و زیستگاهی برای پناه دادن به موجودات دریاچه هامون و پرورش تعدادی از پرندگان بومی و مهاجر است. 
تالاب هامون دارای پوشش گیاهی در این مجاورت، استتار برخی از پرندگان، پستانداران و سایر گونه های آبزی را فراهم می کند. 

بخش های مختلف تالاب هامون

تالاب بین المللی هامون از جمله تالاب های مهم در دنیا است، که بزرگترین دریاچه آب شیرین در فلات ایران را دارا است. تالاب هامون دارای 5700 کیلومتر مربع مساحت است.
عمق دریاچه هامون ۱ الی ۵ متر در ناحیه کویری و بیابانی منطقه سیستان و در مرز میان افغانستان و ایران قرار دارد. علت خشک شدن دریاچه هامون به دلیل سدهای مختلفی است، که میان تالاب هامون در کشورهای ایران و افغانستان ساخته شده و باعث کاهش سطح تالاب هامون شده است.

تالاب هامون از سه بخش اصلی تشکیل شده است.

• هامون پوزک 
• هامون صابری 
• هامون هیرمند

بخش های مختلف تالاب هامون در فصل های پاییز زمستان با بارندگی پر آب و به هم متصل می شوند و به صورت یکپارچه در می آیند و تبدیل به وسیع ترین تالاب آب شیرین بین کشورهای ایران و افغانستان تبدیل می شود.

هامون هیرمند

هامون هیرمند در فاصله ی 45 کیلومتری جنوب غربی شهرستان زابل و دارای 470 متر ارتفاع از سطح دریا است. تالاب هامون هیرمند به صورت کامل در خاک ایران قرار دارد.
سطح دریاچه هامون هیرمند از دیگر بخش های تالاب هامون عمق کمتری دارد. عمق متوسط تالاب هامون هیرمند در زمان پر آبی به یک متر می رسد و در دوران کم آبی نیز به صفر می رسد.
در فصل های تابستان و تا اوایل فصل زمستان دریاچه هامون هیرمند به چند بخش کوچکتر و کم عمق تر تبدیل می شود. بزرگترین بخش هیرمند در قسمت شمالی تالاب هیرمند و غرب کوه خواجه قرار دارد. تالاب هامون هیرمند وجود خود را مدیون رودخانه ی هیرمند و انشعابات این رودخانه است.

هامون صابری 

بخش دیگر تالاب هامون به نام هامون صابری در فاصله ی 27 کیلومتری شمال غربی زاهدان است و 475 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
عمق تالاب هامون در فصول بارندگی پر آب 1.5 متر و در شرایط کم آبی یک متر است. حدود ۵۹ درصد از سطح تالاب هامون صابری، در خاک ایران و مابقی در خاک افغانستان قرار دارد.
هامون صابری نسبت به بخش هامون هیرمند دیرتر خشک شده است و نسبت به آن ظرفیت آبی بیشتری نیز دارد. در داخل هامون صابری چندین برکه ی عمیق دیده می شود.
برخی از برکه های داخل هامون صابری در زمان کم آبی به مدت طولانی تری آب را در خود نگه می دارد. همچنین کیفیت آب هامون صابری از هامون هیرمند بالاتر می باشد، لیکن آب این بخش از تالاب هامون به دلیل بالا بودن غلظت مواد آلی، شیمیایی و املاح، قابل آشامیدن نمی باشد.

هامون پوزک 

مساحت هامون پوزک ۱.۴۸۴ کیلومتر مربع و حدود ۴۷۶.۵ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. ۳۳۰ متر مربع هامون پوزک در خاک ایران و مابقی آن در خاک افغانستان قرار دارد.
هامون پوزک نیز جزو تالاب ‌های بین ‌المللی می باشد. عمق متوسط هامون پوزک در زمان پرآبی به 2 متر می رسد و در مواقع کم‌ آبی به 1.5 متر می رسد.
هامون پوزک در بخش شمال شرقی دشت سیستان قرار دارد. آب دریاچه هامون پوزک ابتدا به شمال شرق دشت سرازیر می شود و بعد از گذر از اراضی شمالی به هامون صابری متصل می ‌شود. 

گونه های جانوری تالاب هامون

گونه‌ های جانوری در تالاب هامون

تالاب های هامون دارای 25 نوع گونه ی ماهی هستند، که 15 گونه از این نوع ماهی ها بومی می باشد و 10 گونه ی دیگر آن توسط کشور ایران وارد این تالاب ها شده است. دریاچه هامون امروزه به علت خشکسالی که دارد، تنها 5 گونه از ماهیان آن به حیات خود ادامه می دهند.
در گذشته در اطراف این تالاب 23 گونه پستاندارد نیز زندگی می کرده است، که امروزه به 8 گونه کاهش یافته است. همچنین در تالاب هامون 181 گونه پرنده و 37 گونه خزنده نیز زندگی می کرده است، اما در سال های اخیر به دلیل خشکسالی به 49 گونه پرنده ، 2 گونه خزنده و 4 گونه دوزیست باقیمانده است.

دسترسی به تالاب هامون

برای رفتن به تالاب هامون می توانید از جاده زابل به نهبندان بروید و سپس خود را به سمت تالاب هامون برسانید. در سه راهی میل نادر پاستگاه نیروی انتظامی وجود دارد، که از آنجا باید به سمت چاه خرما تفییر مسیر داد.
این مسیر بسته به فصل های مختلف و وضعیت آب تالاب هامون مسافت راه کمتر و بیش تر می شود. برای رسیدن به تالاب از طریق جاده ی اصلی حدود 2 کیلومتر باید پیش یروید و خود را به تالاب هامون برسانید.

سخن پایانی

تالاب هامون واقع در استان سیستان و بلوچستان شهرستان زابل قرار دارد. تالاب هامون دارای سه بخش مختلف به نام های هامون پوزک، هامون صابری، هامون هیرمند است.
تالاب بین المللی هامون بزرگترین دریاچه آب شیرین فلات ایران به شمار می رود. این تالاب در سال 1394 به عنوان ذخیره‌ گاه زیست‌ کره توسط یونسکو ثبت گردیده است.
وقتی دریاچه پر آب می شود، مساحت دریاچه تقریباً پنج هزار و هفتصد متر مربع می شود. تالاب های هامون دارای 25 نوع گونه ی ماهی هستند، که 15 گونه از این نوع ماهی ها بومی می باشد و 10 گونه ی دیگر آن توسط کشور ایران وارد این تالاب ها شده است. 
برای اطلاع از قیمت بلیط هواپیما زاهدان تهران، پرواز زاهدان مشهد و خرید بلیط هواپیما به سایت تریپ مراجعه کنید و ارزان ترین بلیط های مسافرتی را بدون واسطه و به صورت آنلاین تهیه کنید.

سوالات متداول درباره ی تالاب هامون زاهدان

تالاب هامون در کجا قرار دارد ؟

تالاب هامون در استان سیستان و بلوچستان، شهرستان زابل در مرز ایران و افغانستان قرار دارد.

نام بخش های مختلف تالاب هامون زاهدان چیست ؟

نام بخش های تالاب هامون عبارتند ازهامون پوزک، هامون صابری، هامون هیرمند است.