آرامگاه شیخ بهایی کجای ایران است؟

مقبره شیخ بهایی از شخصیت های مشهور ایران در دوره صفوی کجاست؟ فردی که زندگی و آثارش در مرز واقعیت و افسانه است و دهها کتاب و اثر معماری را به او نسبت می دهند، در کدام شهر ایران مدفون است؟ برای سفر به هر جای ایران خرید بلیط ارزران هواپیما را همیشه در نظر بگیرید. 

شیخ بهایی کیست؟

شیخ بهایی دانشمند، معمار و فیلسوف مشهور دوران صفوی است. زادگاه اصلی بهاءالدین محمدبن حسین عاملی، لبنان در اواخر قرن 10 هجری است. اما به دلیل کوچ پدرش به ایران، نوجوانی و جوانی را در قزوین به سر برد. به خاطر اینکه از مشاوران اصلی شاه عباس بود با تغییر پایتخت صفویان به اصفهان، باقی زندگیش را در این شهر گذرانید. هوش سرشارش باعث شد در زمینه های مختلف علمی، عرفانی و هنری به بالاترین حد زمانه اش برسد. نویسنده ای خستگی ناپذیر که دهها جلد کتاب نوشت، طرح شهر اصفهان صفویه را پایه ریزی کرد و مسافرتهای طولانی به کشورهای منطقه انجام داد. با اینکه در اصفهان وفات یافت ولی به خاطر وصیتش به مشهد منتقل و آنجا به خاک سپرده شد. اگر قصد دیدن این آرامگاه را دارید، پرواز تهران به مشهد سریعترین راه رسیدن به این مکان است. 

شیخ بهایی شخصیتی بین افسانه و واقعیت 

آرامگاه شیخ بهایی

شیخ بهایی سال ۱۰۳۰ قمری در سن 77 سالگی در اصفهان درگذشت. آرامگاه شیخ بهایی تا قبل از بازسازی دوره قاجار، اتاق مربعی کوچکی در جنوب صحن آزادی بود که بعضی مورخان معتقدند محل تدریس و زندگی شیخ بهایی بوده است. با انجام تغییرات عمده، این اتاق به صورت رواق شیخ بهایی امروزی بازسازی شد. نصب سنگ مرمری آرامگاه نیز در همین دوره انجام گرفت. از لحاظ موقعیتی این رواق در جنوب شرقی حرم امام رضا قرار گرفته است. برای رسیدن به این رواق باید از راهرویی در صحن آزادی وارد شوید. دیوارها و سقف این رواق 100 متری کامل آیینه‌کاری شده است. سقف آرامگاه دارای مقرنس و کاربندی است و زیر سقف کتیبه ای سراسری به خط ثلث اثر صنیع ‌التّولیه نقش بسته است. این کتیبه به معرفی زندگی، آثار و نوشته های شیخ بهایی پرداخته است.

نمایی از آرامگاه ابدی شیخ بهایی

جاهای دیدنی مشهد را بهتر بشناسید:
پارک کوهسنگی مشهد محبوب گردشگران
بازار رضا مشهد بهترین مرکز سوغات

شیخ بهایی معمار

ساخت آثار معماری فاخری را به شیخ بهایی نسبت می دهند. این موضوع همراه با شک و تردید هایی است به خصوص در مورد حرم امام رضا که با توجه به اسناد تاریخی این نقش را کمرنگ می سازد. البته تاثیر این دانشمند چند بعدی در طراحی شهر اصفهان و مادیهای آن  به واسطه نزدیکیش به شاه عباس قابل چشم پوشی نیست یا حمام معروف شیخ بهایی و مسجد شیخ لطف الله که هنوز بین مردم اصفهان زبانزد است. دانش بالای شیخ بهایی در هندسه به احتمال زیاد نقش او را در ساخت شاهکارهای اصفهان پر رنگ می سازد ولی به خاطر اینکه در آن دوران نام معمار در ساخت اثر ثبت نمی شد، مدارک مستندی در دست نیست. از دیگر بناهای منسوب به شیخ بهایی می توان به چینی خانه آرامگاه شیخ صفی، مسجد جامع عباسی اصفهان و مدرسه چهارباغ اشاره کرد.

سفرنامه شیخ بهایی

شیخ بهایی زمان زیادی از زندگیش را به سفر اختصاص دارد. سفر برای این مرد تیزهوش لذت کشف و آموختن بود. به دلیل همین شور و شوق، جایگاه مذهبی بالایش در هرات را رها کرد و به سمت سرزمین های همسایه رفت. مسافرتی طولانی که او را به عراق، حجاز، شام، سراندیب، مصر و بیت المقدّس کشاند. او که از همراهان همیشگی شاه عباس بود در دو بار سفر پیاده از اصفهان به مشهد حضور داشت. سفرهای شخصی شیخ بهایی برای او اهمیت زیادی داشته چون با بزرگان دین و دانش عصر خود ارتباط می گرفت و می آموخت. همچنان که به لبنان، کاظمین، هرات، آذربایجان گنجه شیروان و دیار بکر ترکیه سر زده و  30 سال به این عطش پایان ناپذیرش به رهایی و آموختن ادامه داد.

کتابخانه اهدایی شیخ بهایی

کتابخانه تنها میراث مادی برای نویسنده ای است که عمری را صرف آموختن و تدریس کرد. این کتابخانه دارای چهار هزار نسخه خطی و چاپ سنگی، نوشته معاصرین شیخ بهایی است. این کتابخانه ارزشمند طبق وصیت خودش به حرم امام رضا اهدا شد. هنوز وقفنامه های با خط و مهر شیخ بهایی روی برخی از این آثار به جا مانده است. تالیفات شيخ بهايی بيش از 90 كتاب و رساله در زمینه های مختلف دین، رياضيات، نجوم، عرفان، شعر و مهندسی نسبت داده شده می شود كه اکثر آنها در كتابخانه مركزی آستان قدس رضوی حفظ شده است.

نمونه دستخط شیخ بهایی در موزه آستان قدس

خانه شیخ بهایی

شاه عباس علاقه و احترام خاصی به شیخ بهایی داشت. به همین دلیل سرای مریم سلطان بیگم (عمه شاه) را در اختیار شیخ بهایی قرار داد.  این خانه صفوی در یکی از محلات تاریخی اصفهان و در غرب مسجد جامع جای گرفته است. خانه شیخ بهایی سال 1357 ش به ثبت ملی رسید. سازمان میراث فرهنگی سال 78 خانه شیخ بهایی را به عنوان زیباترین خانه تاریخی آسیا و اقیانوسیه معرفی کرد.  

ابتکارات و اختراعات شیخ بهایی

آثار خلاقانه عجیبی را به شیخ بهایی نسبت می دهند که به نظر می آید بخشی از آن بخاطر احترام و علاقه مردم دورانش به او بوده است. چرا که اسناد کافی برای اثبات آنها وجود ندارد. این ابتکارت شامل:

طراحی مسیر آب زاینده در شهر

ساخت حمامی شمعی

ابداع نان سنگک و تنور مخصوص

طراحی شهر نجف آباد