اسرار تاج محل واقعیت یا تخیل

اسرار تاج محل واقعیت دارند یا ساختگی هستند؟ وقتی پای یکی از عجایب هفتگانه دنیا در میان است، رازها و افسانه ها هم فراوان است. به نظر شما کدام داستانها واقعیند؟ اگر تا بحال به هند سفر نکرده اید، با پرواز هواپیما به دیدن تاج محل بروید. با اسرار و عجایب این مکان در این مقاله تاج محل آشنا خواهید شد.

داستان ساخت تاج محل

شاه جهان که به نام شاهزاده خرم هم شناخته می شود، در سال 1592 به دنیا آمد. او فرزند جهانگیر پادشاه مغولی هند است. داستان عاشقانه شاه جهان وقتی شروع شد که او در سال 1607 ارجمند بانو بیگم را می بیند. به خاطر سن کم آنها 5 سال بعد ازدواج می کنند. سال 1628 شاه جهان امپراتور هند شد. نام همسرش را به ممتاز محل تغییر داد و اختیار مهر سلطنتی را به او داد. با اینکه شاه جهان چند همسر دیگر هم داشت، ممتاز محل سوگلی بود. سال 1631 در اثر زایمان فرزند چهارم، ممتاز محل درگذشت. تاج محل یادبود خاطره شاه جهان از همسرش است که ساخت آن 22 سال زمان برد. برای لمس این افسانه تراژیک باید به سرزمین هند سفر کنید. در اولین فرصت بلیط هواپیما تهران دهلی نو بگیرید و به دنیای رازها بروید.

شاه جهان و ممتاز محل در یک نقاشی قدیمی

چرا تاج محل از عجایب هفتگانه است؟

دلایل زیادی برای انتخاب تاج محل به عنوان یکی از عجایب هفتگانه جهان وجود دارد اما از مهم‌ترین علل آن می‌توان به ویژگی‌های زیر در این بنا اشاره کرد:

1. وقتی به آن بنا نگاه می‌کنید در سراسر تاج محل ترفندهای خطای دید دیده می‌شود. مثلا وقتی برای اولین بار به بنا نگاه می‌کنید بسیار بزرگ به نظر می‌رسد اما با نزدیک شدن به آن، این بنای یادبود کوچک و کوچک تر می‌شود.
2. تاج محل تقریبا به طور کامل متقارن است.
3. رنگ بنای تاج محل در طول روز تغییر می‌کند به طوریکه در هنگام صبح به هنگام طلوع آفتاب به رنگ صورتی، در عصر به رنگ سفید شیری و در شب وقتی نور ماه روی آن می‌افتد به رنگ طلایی است.
4. برای حمل سنگ‌های تاج محل از 1000 فیل کمک گرفته شده است و همچنین بهترین سنگ‌های مرمر از راجستان، افغانستان، ‏تبت و چین آورده شده است.

اسرار تاج محل

با گذشت چندین قرن، اسرار تاج محل در مرز واقعیت و شایعه قرار دارد. اسراری این بنای باشکوه در سه زمینه ساخت معماری و ترفندهای آن ، سازندگان آن و داستانهای شاه و ملکه و کشمکش بین هندوها و مسلمانان این کشور درباره تعلق تاج محل به آنها.

1. تاج محل در اصل معبد شیواست.

هندوها تاج محل را ساخته شاه جهان نمی دانند. از نظر آنها این بنا پیش از حمله شاه جهان به آگرا، یک معبد شیوا بوده که برای مردم راجپوت تقدس بالایی داشته است. بعد از اینکه شاه جهان در جنگ با راجپوتها پیروز شد، این معبد را از میان برد. 1089 اتاق در تاج محل وجود دارد که 22 تا از آنها از زمان شاه جهان بسته مانده است. در این اتاقها نقاشی ها و مجسمه های بودایی از دید مردم پنهان شده است. امروزه اثبات این راز سخت است. اما این واقعیت دارد که معابد هندو توسط مغولان از بین رفته است. دولت هند برای جلوگیری از بروز شایعات هر نوع تحقیق در رابطه با اتاق های تاج محل را ممنوع کرده است.

تصویری قدیمی تاج محل

2.تاج محل ابتدا آگرا نبود.

در ابتدا قرار نبود تاج محل در آگرا ساخته شود. ممتاز محل همسر شاه جهان در برهانپور(Madhya Pradesh) درگذشت و شاه می خواست در همان جا آرامگاه بسازد. اما چون در این منطقه سنگ مرمر به اندازه کافی تامین نشد، ساخت تاج محل به آگرا منتقل شد.  

3. پی ساختمان تاج محل از چوب است.

تاج محل کنار رود جمنا (یامونا) قرار دارد و ساخت فونداسیون در خاک ماسه ای سخت است. معماران تاج محل برای تقویت این خاک چاههایی حفر کردند و الوارهای تنومند را در آن قرار دارند. داخل چاه هم  با ملات و سنگ پر شد. با این کار یک بستر محکم برای ساختمان ایجاد کردند.

نقاشی قدیمی از معماری تاج محل

4. تاج محل ساخت معماران ایرانی است.

امروزه مشخص کردن معمار تاج محل دشوار است. چنین مجموعه  بزرگی طراحی یک فرد نیست. در برخی کتابهای قدیمی از استاد عیسی شیرازی و چندین معمار از قندهار، سمرقند و استانبول نام برده شده است. سبک ترکیبی تاج محل تاثیر معماری ایرانی، عثمانی، مغولی و هندی را نشان می دهد. هر چند بسیاری منابع ساخت تاج محل را بیشتر به احمد لاهوری نسبت می دهند.

5.تاج محل نماد عشق است.

داستان دلدادگی شاه جهان و  ممتاز محل با افسانه های مردمی آمیخته است. از طرف دیگر اروپایی ها که قرنها به هند سفر می کردند در انتشار این داستانها موثر بودند. نمی توان به طور قطعی این یادمان را مربوط به یک عشق دانست. اما با اطمینان نشان از قدرت امپراتوری شاه جهان دارد.

نمای داخلی تاج محل

6. دومین تاج محل با سنگ مرمر سیاه در حال برنامه ریزی برای ساخت بود.

شاه جهان می‌خواست تاج محل سیاه در آن طرف رودخانه بسازد اما به دلیل آنکه سنگ مرمر سیاه به شدت گران‌تر و کمیابتر از سنگ مرمر سفید بود و خزانه شاه جهان نیز به علت ساخت تاج محل بسیار خالی شده بود، نتوانست این کار را انجام دهد.

درباره سفر به هند بیشتر بدانید:
چرا 3 شهر هند به مثلث طلایی مشهور شده اند؟
آنچه که باید درباره ویزای هند بدانید.

خصوصیات تاج محل هندوستان

• در ساخت تاج محل 28 نوع سنگ قیمتی استفاده شده که از تبت، چین، سریلانکا و جاهای دیگر هند وارد شده است. تاج محل با 73 متر ارتفاع از بلندترین بناهای تاریخی هند محسوب می شود.
• تاج محل یک سبک نو در معماری مغولی- اسلامی بود. تا قبل از آن ساختمان های مغولی با سنگ قرمز ساخته می شد. استفاده از مرمر سفید و سنگ های قیمتی در آن زمان یک نوآوری بود.
• تاج محل یکی از پر بازدیدترین جاهای هند است و سالانه 8 میلیون نفر از تاج محل دیدن می کنند.

پلان تاج محل

• در قرن 19 انگلیس بر هند تسلط یافت. در آن زمان تاج محل به حال خود رها شده و به خاطر شورش 1857 بخشهای زیادی از بنا آسیب دیده بود. لرد کرزن دستور داد تا بنا را بازسازی کنند. اما بسیاری از سنگ های قیمتی تاج محل توسط سربازان و مقامات انگلیسی به تاراج رفت. باغ پیرامون تاج محل فقط شامل درختان و گلهای نرگس و رز بود. آنها به سبک لندنی محوطه باغ را چمن کاری کردند. نام لرد کرزن روی چلچراغ بزرگی در تاج محل حک شده است. این چلچراغ مسی در زیر یکی از دروازه های سلطنتی قرار گرفته که امروزه محل تردد گردشگران است.
• شما می توانید از برج یاسمن قلعه آگرا، تاج محل را ببینید. اینجا محلی است که مردم محلی باور دارند شاه جهان توسط فرزندش اورنگ زیب زندان شده بود.
• تولد شاه جهان در وسط آوریل است. در این روز بازدیدکنندگان اجازه دارند مقبره شاه و همسرش را ببینند. مقبره اصلی در اتاقهای زیر تاج محل قرار دارد. سالها بی توجهی باعث آسیب دیدن سنگ مقابر شده است.
• به نظر می آید در ساخت تاج محل از آرامگاه همایون در دهلی الهام گرفته شده است. اولین باغ مغولی 1526 ساخته شد. در این باغ آرامگاه همایون شاه قرار گرفته است. برعکس تاج محل این یادمان پس از مرگ همایون توسط همسرش حمیده بانو بیگم ساخته شد. این بنای یادبود توسط معمار ایرانی غیاث الدین میرک ساخته شده است.
• چندین بنا در هند به تقلید از تاج محل ساخته شد که معروفترین آن مربوط به همسر اورنگ زیب در اورنگ آباد است.

معماری تاج محل ترکیبی از هنر ایرانی، عثمانی، هندی و مغول است.

نام تاج محل

بنا به یک باور بومی، تاج محل از کلمه سانسکریت «تجومحلیا» گرفته شده که به معنی معبد شیواست. اما آنچه مورد پذیرش همگانی است، تاج محل برگرفته از نام ممتاز محل است.  

تاج محل در فولکلور آگرا

تاج محل در کرانه جنوبی رود یامونا (جمنا) قرار دارد. در فولکلور مردم آگرا، شاه جهان می خواست سایه ای از رود یامونا را بسازد. به باور مردم تاج محل در اصل از سنگ سیاه در سمت شمالی رودخانه و در باغ مهتاب ساخته شده است. ساخت تاج محل با مرگ شاه جهان متوقف شد.