دریاچه اسرارآمیز وان، واقعیت و افسانه‌

در چند سال اخیر شهر وان ترکیه به یک مکان توریستی مورد علاقه ایرانیان تبدیل شده است. وان با وجود اینکه شهری کوچک و مرزی است، به دلیل نزدیکی به مرز و داشتن مراکز خرید متعدد بین گردشگران ایرانی محبوبیت یافته است. یکی از جاذبه‌های فراموش‌نشدنی وان، دریاچه بزرگ آن است. دریاچه‌ای که قطعا شما هم با آن خاطره دارید و تصاویر یادگاری گرفته‌اید، هنوز منشا داستان و افسانه است. افسانه‌سازی در مورد دریاچه فقط مختص مردم وان نیست، بلکه مردم بومی در هر کجای جهان با قوه تخیل و متناسب با فرهنگ محلی خود داستانها و روایت‌های عجیبی از موجودات ساکن در دریاچه، گنج‌های مدفون و جن و پریان نقل می‌کنند. در ایران دریاچه تخت سلیمان نمونه‌ای از این دریاچه‌های افسانه‌‌ای است.
بر همین اساس از قرنها پیش داستان‌هایی از ساکنان عجیب دریاچه بین مردم وان رواج داشته است. در افسانه‌های فولکلور ارمنی دو روایت از داستان دریاچه موجود است. در روایت اول با نام «ویشاپس» شناخته می‌شود، به «اژدهای آبی» ساکن در دریاچه اشاره دارد. روایت دوم، از شاهزاده‌ای به نام «تامارا» حکایت می‌کند که در دریاچه زندگی می‌کرد. این افسانه‌ عشق تامارا و پسری بومی را نقل می‌کند که با مرگی تراژیک پایان می‌یابد. طبق روایت‌های محلی امروز «آختامار» یا «آکتامار» نام یکی از جزایر چهارگانه وان، برگرفته از نام این شاهزاده است. ادر هر یک از جزایر دریاچه نیز کلیسایی قدیمی وجود دارد که نشان از قدمت سکونت ارمنیان در منطقه دارد.
با وجود این افسانه‌ها، چندین گزارش‌ محلی مبنی بر دیدن موجودات عجیب در دریاچه به ثبت رسیده است. سرانجام محققان دانشگاه وان به جستجوی ناشناخته‌های زیر آب دریاچه رفتند. اما به جای اژدها یا موجودات افسانه‌ای به قلعه باستانی 3000 ساله‌ای مواجه شدند که کف دریاچه مدفون شده است. قلعه‌ای از دوران «اورارتو» که زمانی دور در این منطقه حکومت می‌کردند. یافته‌های حاکی از ان بود که آب دریاچه به مرور بالا آمده است. البته یافته‌های آنها به همین ختم نشد، یک محوطه وسیع از سنگ‌های ایستاده موسوم به «دودکش پری»، قبرهای دوره سلجوقی و یک کشتی روسی مربوط به سال 1948 نیز در دریاچه یافته شد. شاید این مدارک و شواهد به شایعات و افسانه‌ها پایان داده باشد ولی هنوز دریاچه با ابهت و اسرارآمیز کنار شهر وان آرمیده است.